Tymczasowy profil zaufany

Ustawa z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw – czyli tzw. Tarcza antykryzysowa – poza pomocą, odnoszącą się bezpośrednio do przedsiębiorców, przewiduje także rozwiązania, z których skorzystać mogą obywatele, nieprowadzący działalności gospodarczej. 

Jedną z takich zmian, niewątpliwie umożliwiających załatwienie wielu (choć niestety nie wszystkich) spraw urzędowych bez konieczności wychodzenia z domu, jest wprowadzenie w ustawie z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne nowego narzędzia – tymczasowego profilu zaufanego, tj. usługi online służącej do potwierdzania profilu zaufanego o krótszym, niż w przypadku „zwykłego” profilu zaufanego, który jest ważny 3 lata, okresie ważności, udostępnianej przez Ministra właściwego do spraw informatyzacji. Okres ważności tymczasowego profilu zaufanego wynosić będzie 3 miesiące, jednak uwzględniając szczególne okoliczności, w/w Minister może wydłużyć okres ważności tymczasowych profili zaufanych, o czym poinformuje na swojej stronie podmiotowej w Biuletynie Informacji Publicznej.

Czym jest w ogóle profil zaufany? 

Wedle informacji ze strony rządowej, profil zaufany to „potwierdzony zestaw danych, które jednoznacznie identyfikują jego posiadacza w usługach podmiotów publicznych w internecie. Te dane to imię (imiona), nazwisko, data urodzenia oraz numer PESEL. Profil zaufany jest tak zabezpieczony, aby nikt – poza jego właścicielem – nie mógł go użyć. Dzięki temu każda osoba, która ma profil zaufany i użyje go w internecie, jest wiarygodna. Za pomocą profilu zaufanego istnieje więc możliwość skutecznego potwierdzenia tożsamości w internecie oraz „podpisanie” wniosków, jeśli jest to niezbędne do załatwienia danej sprawy.  

Założenie „zwykłego” profilu zaufanego polega na złożeniu odpowiedniego wniosku online, a następnie pojawienia się w odpowiednim punkcie celem potwierdzenia własnej tożsamości – co, jak wiemy, w czasie obecnie występującej pandemii koronawirusa, nie wchodzi w grę. Z kolei całkowicie online „zwykły” profil zaufany może być założony tylko, jeśli:

– posiadamy certyfikowany podpis elektroniczny albo tzw. e-dowód, posiadający warstwę elektroniczną,

– korzystamy z bankowości internetowej konkretnych banków (T-Mobile Usługi Bankowe (TMUB), PKOBP, INTELIGO, Santander, Bank Pekao, mBank, Bank ING, Envelo, Bank Millennium, Alior Bank), za pośrednictwem których nasza tożsamość może zostać zweryfikowana. 

Z rozwiązań tych, jak wiadomo, nie korzystają jednak wszyscy obywatele – pod tym względem tymczasowy profil zaufany zdaje się być więc narzędziem znacznie bardziej ogólnodostępnym. 

Jak założyć tymczasowy profil zaufany?

Według regulacji ustawowej, założenie tymczasowego profilu zaufanego polegać będzie, podobnie, jak w przypadku „zwykłego” profilu, na złożeniu odpowiedniego wniosku online. Następnie, Minister właściwy do spraw informatyzacji (a w praktyce zapewne odpowiednio upoważnieni do tego pracownicy) w celu potwierdzenia tożsamości osoby wnioskującej o potwierdzenie tymczasowego profilu zaufanego, przeprowadzi wideoidentyfikację z wnioskodawcą, polegającą na:

a)  porównaniu wizerunku wnioskodawcy udostępnianego przez niego w czasie rzeczywistym za pośrednictwem transmisji audiowizualnej z wizerunkiem tego wnioskodawcy pobranym z Rejestru Dowodów Osobistych, o którym mowa w ustawie z dnia 6 sierpnia 2010 r. o dowodach osobistych, oraz

b) weryfikacji cech świadczących o prawdziwości dowodu osobistego albo paszportu wnioskodawcy okazanego przez niego w czasie rzeczywistym za pośrednictwem transmisji audiowizualnej.

W praktyce więc prawdopodobnie będzie się to odbywało w ten sposób, że po połączeniu się z urzędnikiem w trybie wideo niezbędne będzie pokazanie takiemu urzędnikowi swojego dowodu tożsamości w sposób, umożliwiający odczytanie danych z tego dokumentu, a dalej także weryfikacja jego cech np. poprzez przedyktowanie urzędnikowi nr i serii takiego dokumentu. W uzasadnionych przypadkach, gdy Minister/urzędnik będzie miał wątpliwości co do tożsamości wnioskodawcy, weryfikacja ta może ponadto odnosić się do „sprawdzenia” wiedzy wnioskodawcy co do danych, jego dotyczących, zgromadzonych
w rejestrach publicznych lub w systemach teleinformatycznych – jak się zdaje, mogą to być pytania np. o nazwisko panieńskie matki czy adres zameldowania wnioskodawcy. Nagranie audiowizualne z takiej transmisji jest następnie zapisywane i przechowywane przez okres 20 lat przez Ministerstwo.  

Do czego może się przydać tymczasowy profil zaufany?

Założenie tymczasowego profilu zaufanego co do zasady powinno umożliwić obywatelowi podjęcie działań takich, jak za pośrednictwem „zwykłego” profilu zaufanego, min.:

–  zdalne złożenie wniosków o przyznanie świadczeń i narzędzi socjalnych np. w ZUS, 

–  założenie lub zawieszenie działalności gospodarczej,

–  skorzystanie z tzw. prostego rozliczenia podatkowego w urzędach skarbowych,

–  zgłoszenie narodzin dziecka, 

–  dokonanie rejestracji samochodu itp.

Niestety, za pośrednictwem tymczasowego profilu zaufanego nie będzie możliwe złożenie wniosku o wydanie nowego dowodu osobistego. Takie ograniczenie ma przeciwdziałać ewentualnym oszustwom i nadużyciom. 

Do chwili opublikowania tego artykułu na stronie internetowej, dotychczas dedykowanej Profilowi Zaufanemu, nie było jeszcze wytycznych dot. złożenia wniosku o założenie tymczasowego profilu zaufanego. Gdy tylko taka możliwość się tam pojawi, w komentarzu do tego artykułu oraz na moim profilu na portalu Facebook podam link, przekierowujący bezpośrednio do strony, za pośrednictwem której będzie to możliwe.