Blog

W wyroku, wydanym 3 stycznia 2020 roku w sprawie z powództwa małżeństwa Dziubaków przeciwko Raiffeisen Bank S.A. Sąd Okręgowy w Warszawie uwzględnił powództwo i unieważnił zawartą przez powodów z tym bankiem umowę o kredyt hipoteczny, udzielony w złotówkach, ale jednocześnie indeksowany (tzn. przeliczany) we frankach szwajcarskich. 

To przełomowy wyrok dla wszystkich posiadaczy kredytu takiego typu w Polsce – przede wszystkim z uwagi na fakt, że Sąd przedmiotową umowę kredytową uznał za nieważną w całości, a nie jedynie co do zapisów, odnoszących się do zastosowanego sposobu indeksowania
(o czym jeszcze poniżej).

Chociaż do tej pory podane do publicznej wiadomości zostały jedynie ustne motywy wydanego rozstrzygnięcia, zaś sam wyrok jest oczywiście nieprawomocny i zapewne zostanie zaskarżony przez Raiffeisen Bank S.A., już teraz wiadomo, że sąd uznał, iż doszło do „rażącego naruszenia interesów kredytobiorcy” przez w/w instytucję kredytową, a to z uwagi na:

– nie poinformowanie przez bank kredytobiorcy jako konsumenta ani przed zawarciem umowy, ani w trakcie jej trwania o faktycznym ryzyku zmiany wysokości miesięcznych rat kredytu
w związku ze wzrostem kursu franka szwajcarskiego, 

– skonstruowanie i wprowadzenie przez Raiffeisen Bank S.A. do zawartej przez powodów umowy takiego mechanizmu indeksowania, który w chwili zawarcia umowy uniemożliwiał oszacowanie/wyliczenie oraz podanie do wiadomości kredytobiorcy ryzyka zmiany wysokości miesięcznych rat kredytu w związku ze wzrostem kursu franka szwajcarskiego, 

– zastrzeżenie sobie przez bank w umowie możliwości podwyższenia wysokości miesięcznych rat kredytu maksymalnie o 20% niezależnie od wahań kursu franka szwajcarskiego, 

– przedstawienie kredytobiorcy przez bank wzoru umowy bez możliwości renegocjowania jej treści.

Konsekwencją powyższego, zdaniem Sądu, był brak wiedzy po stronie kredytobiorców, jakie są (będą) ich świadczenia wobec banku oraz niemożność ustalenia obiektywnych – innych reguł działania banku. Mając natomiast na uwadze zakres w/w postanowień w konkretnej umowie, zawartej przez Państwa Dziubak, dotyczących mechanizmu indeksowania, a także okoliczność, że postanowienia te stanowiły w świetle prawa istotne elementy zawartej umowy kredytowej, umowa została uznana za nieważną w całości. 

Przedmiotowy wyrok stanowi następstwo pytań prejudycjalnych, które Sąd Okręgowy w 2018 r. skierował do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w przedmiocie wykładni unijnego prawa w zakresie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich. W komunikacie prasowym po wyroku, wydanym przez TSUE w dn. 3 października 2019 r. podano, że „w zawartych w Polsce umowach kredytu indeksowanego do waluty obcej, nieuczciwe warunki umowy, dotyczące różnic kursowych, nie mogą być zastąpione przepisami ogólnymi polskiego prawa cywilnego”, zaś „prawo UE nie stoi na przeszkodzie unieważnieniu umów dotyczących kredytów we frankach szwajcarskich”.

O ile więc wyrok ten otwiera również innym kredytobiorcom możliwość dochodzenia przez sądem powszechnym unieważnienia umowy kredytowej w sytuacji, gdy przy jej zawieraniu instytucja kredytowa nie spełniła powyższych wymagań, a nadto działała przede wszystkim w celu osiągnięcia jak największego zysku kosztem interesu konsumentów, o tyle nie należy zapominać o skutku, jaki w perspektywie prawnej wywołuje stwierdzenie nieważności umowy. Mianowicie, chodzi tu o konieczność zwrotu świadczeń wzajemnych przez strony umowy, tzn.: konsument ma prawo żądać zwrotu kwoty, wpłaconej na rzecz banku w okresie 10 lat poprzedzających wszczęcie postępowania, zaś bank mógłby żądać zwrotu wypłaconego kapitału. W kontekście roszczenia banku, w wielu przypadkach może ono jednak być już przedawnione (w tym kontekście przedawnienie jest bowiem krótsze, bo trzyletnie, licząc od dnia uruchomienia każdej transzy kredytu), a w związku z tym niemożliwe do uzyskania – decydują jednak okoliczności konkretnej sprawy, a szczególności zapisy samej umowy – przed wytoczeniem powództwa zawsze warto zatem uprzednio skorzystać z porady doświadczonego pełnomocnika. 

Źródło:

1. https://businessinsider.com.pl/finanse/wyrok-ws-dziubakow-kontra-raiffeisen-bank-uniewaznienie-kredytu-frankowego-styczen/rqkjczq
2. https://zyciebezkredytu.pl/relacja-na-zywo-ogloszenie-wyroku-w-sprawie-dziubak-sygn-akt-xxv-c-2514-19-3-stycznia-2020-r/?fbclid=IwAR3AM79EV4qxcRdUX6a8YYMie5pz2JkjNdL_Tcbf-77YowRuWpaqwGj5oSc